Twee andere kerntaken van de Geest zijn vervulling en vernieuwing.
De Geest vervult
Ef 5,18 - Bedrink u niet, want dat leidt tot uitspattingen, maar laat de Geest u vervullen.
Met de uitstorting van de Geest kwam Hij in volheid beschikbaar voor iedere gelovige. Iedere gelovige krijgt deel aan de Geest wanneer hij Christus aanneemt. Hij wordt dan ook gedoopt in/met de Geest. Zoals de waterdoop een intreden is in een nieuw leven, betekent de doop met de Geest dat men wordt ingelijfd in het volk van Jezus. De doop is een nieuw begin: men maakt krachtig kennis met de Heilige Geest. In Handelingen worden overal waar de rivier van de Geest zijn doorgang vindt mensen door die stroom meegesleurd: dat is hun Geestesdoop. Zij worden helemaal met de Geest vervuld. Deze doop is de eerste keer dat zij zo vervuld worden; zij lopen helemaal over.
De vervulling met de Geest is in zekere zin een herhaling van wat er tijdens de Geestesdoop plaats heeft gevonden. Het is een hernieuwing van de Geestesdoop. Maar juist omdat het een hernieuwing is, ontbreekt daar het unieke, kennismakende karakter van de doop met de Geest aan, die die doop zo'n grote kracht verleende.
Waarmee verult de Geest? Met Gods aanwezigheid, met Gods heerlijkheid, met Gods kracht en met Gods liefde. Het is God die de gelovige door Zijn Geest met Zichzelf vervult. Het is niet de bedoeling dat de gelovige deze genadige geschenken voor zichzelf houdt. Juist blijkt in Handelingen dat de vervulling met de Geest leidt tot getuigen. Het is een bekrachtiging tot dienst.
De Geest vernieuwt
Wanneer er een hemelse gast in ons hart woont, zal dat tot openbaring komen. Het zal merkbaar zijn dat God in ons leven is gekomen. Het is geen gast die vriendelijk glimlachend op zijn stoel blijft zitten, maar Iemand die invloed wil uitoefenen in ons hart. De Geest is de onzichtbare persoonlijke kracht die orde gaat aanbrengen in de chaos van ons leven. Hij wijst ons genadig en voorzichtig de zonde aan, en leidt ons naar het kruis. Hij leidt ons naar Christus. Vanuit diens opstanding valt vernieuwing te verwachten. De Geest is de kracht waardoor Christus op kon staan, en diezelfde Geest werkt nu in ons. Wat een vernieuwing zal dat opleveren! Wanneer we ons maar door die hemelse gast lieten leiden. Hij vernieuwt ons tot het evenbeeld van Christus. Worden we betere mensen nadat ze tot bekering zijn gekomen? Ik meen van wel.
De Geest leidt
De kinderen van God zijn herkenbaar aan dat zij zich door de Geest laten leiden (Rom 8,14). Dat wil zeggen: zij laten zich door Hem gezeggen. Hij openbaart Gods wil, op grond van Gods Woord en het leven van Jezus, en leert ons die wil van harte volgen. Wanneer wij door de Geest wandelen, dan wordt wat de Wet eist in ons vervuld (Rom 8,4). Hoe wonderlijk! Niet dat wij ons uitstrekken om zelf de Wet te vervullen. Wij strekken ons uit naar de Geest van Christus, die (de Geest) ons bij de Wet houdt en in ons de Wet vervult.
Goede literatuur is John Stott, Doop en vervulling met de Heilige Geest, Novapres Hoenderloo.
