Christus, onze heiligmaking

'Christus, onze heiligmaking.'

Deze uitspraak kom je vaak tegen. Hij is door en door bijbels. Want in 1 Cor 1,30 staat: 'Want uit Hem zijt gij in Christus Jezus, Die ons geworden is wijsheid van God, en rechtvaardigheid, en heiligmaking en verlossing.' In plaats van heiligmaking kun je ook vertalen heiligheid.

Maar wat betekent het nu dat Christus onze heiligmaking of heiligheid genoemd wordt?

Een antwoord wat ik nog niet eerder gehoord had, vond ik bij Sinclair B. Ferguson in de dogmatische studie The Holy Spirit (IVP, 1996). Ferguson benadert het geloofsleven heel sterk vanuit de vereniging met Christus (union with Christ) in navolging van de Reformator Johannes Calvijn (1509-1564) en met name de Engelse puritein John Owen (1616-1683). Het is de Heilige Geest die de gelovige heeft verenigd met Christus, een geestelijke band heeft doen ontstaan die onverbrekelijk is. Duidelijk wordt bij Ferguson dat die band niet statisch is, maar dynamisch. Dat wil zeggen dat door en via de Heilige Geest, die die band geschapen heeft en in stand houdt, er geestelijk verkeer - om het zo nog even breed uit te drukken - is tussen Christus en de gelovige, waardoor de gelovige gaat 'profiteren' van wat er in Christus te vinden is. Wat heeft dat voor gevolgen voor een visie op en de praktijk van de heiligmaking? Ik citeer Ferguson 'at length':

'In the most fundamental sense, the New Testament views Jesus as the author of sanctification, its pioneer (archegos). Perfect humanity, perfect holiness, is first of all expressed in him. Just as he did not die for himself, but to make the effect his death as propitiation available for us, neither did he live for himself, but to make available to us, by union with him, the sanctification he had accomplished in our humanity. The human holiness that becomes ours through the Spirit has its origin in the holiness wrought out by Christ throughout the course of the incarnation. He has sanctified himself for our sake, so that through union with the Holy One we might be made holy (Heb. 2:10-12), and through participation in the divine nature (i.e. his holiness) expressed in our humanity we might escape the corruption of the world caused by evil desires (2 Pet. 1:4).'

Christus heeft een heilig leven geleid tijdens zijn leven op aarde, zodat wij daarvan de vruchten kunnen plukken. Hij heeft de heiligheid bewerkt, zodat die de onze zou kunnen worden. Maar het in mijn ervaring gangbare Reformatorische antwoord op de vraag hoe die heiligheid de onze wordt, is: evenals de gerechtigheid, door toerekening. Ferguson heeft een ander antwoord. Het is de Geest die het uit Christus neemt en het in ons werkt. De heiligheid krijgt ook werkelijk gestalte, landt ook werkelijk in ons leven.

'The only resources for such sanctification are in Christ. Our sanctification is Christ's sanctification of himself in our humanity progressively applied to and realized in us through the ministry of the Holy Spirit. It is in this sense that Paul says that 'Christ Jesus . . . has become for us wisdom from God - that is, our . . . holiness' (1 Cor. 1:30). In the words of Hebrews, 'Both the one who makes men holy and those who are made holy are of the same family' (ex henos, i.e. 'are of one', Heb. 2:11). Sanctification can be ours only by means of the resources of Christ, brought to us through the Holy Spirit as he takes what is Christ's, reveals it to us, and thus conforms us more and more into his likeness, from one degree of glory to another, as we gaze on the glory of the Lord (2 Cor. 3:18).'

Wat mij betreft verdient deze visie de voorkeur boven een statische visie op heiligheid in Christus, zoals je die tegen kunt komen in uitspraken als 'we zijn toch in Christus heilig; in Christus ben ik volmaakt, maar in mezelf onheilig.' Dat laatste houdt geen rekening met de fundamentele eenheid die we met Christus hebben dankzij het verbindende werk van de Heilige Geest, en evenmin rekent het met de noodzaak dat die heiligheid in ons gestalte moet krijgen, en ook kan krijgen, vanuit de bediening van de Heilige Geest. Deze brengt ons telkens weer terug bij waar we moeten zijn: de schatten, zegeningen, weldaden, goederen (resources) van Christus, die de onze zijn en die we ook werkelijk kunnen ervaren.

N.a.v. Sinclair B. Ferguson, The Holy Spirit, Serie: Contours of Christian Theology, IVP 1996, p. 142-44.